เศรษฐกิจโลกในปัจจุบันพึ่งพาเซมิคอนดักเตอร์และโครงสร้างพื้นฐานดิจิทัลมากขึ้นเรื่อยๆ ทว่าในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมาได้เผยให้เห็นจุดเปราะบางสำคัญ เช่น การหยุดชะงักของห่วงโซ่อุปทานซึ่งนำไปสู่ภาวะขาดแคลนชิปอย่างรุนแรง และภัยคุกคามทางไซเบอร์ที่ทวีความรุนแรงขึ้น จนบั่นทอนความเชื่อมั่นในระบบดิจิทัลทั่วโลก

การรับมือกับปัญหาเหล่านี้จำเป็นต้องอาศัยความร่วมมือในหลายภาคส่วน ตั้งแต่ภาคอุตสาหกรรม รัฐบาล ไปจนถึงการนำนวัตกรรมมาใช้ บทความนี้จะสำรวจสาเหตุและผลกระทบของวิกฤตชิป พร้อมเสนอแนวทางสร้างเสถียรภาพในระยะยาว รวมถึงการเสริมความยืดหยุ่นทางไซเบอร์เพื่อความมั่นคงยั่งยืนของระบบดิจิทัลในอนาคต

ทำความเข้าใจปัญหาการขาดแคลนชิปทั่วโลก

ปัญหาการขาดแคลนเซมิคอนดักเตอร์ซึ่งเริ่มต้นขึ้นในปี 2020 เกิดจากหลายปัจจัย ได้แก่

• การหยุดชะงักอันเนื่องมาจากการระบาดใหญ่ การล็อกดาวน์จากโควิด-19 ทำให้การผลิตในศูนย์กลางการผลิตที่สำคัญอย่างไต้หวัน เกาหลีใต้ และจีนต้องหยุดชะงัก
• ความต้องการที่เพิ่มสูงขึ้น การทำงานแบบ Remote การขยายเครือข่าย 5G และการนำรถยนต์ไฟฟ้ามาใช้ ทำให้ความต้องการชิปเพิ่มขึ้นเกินกว่ากำลังการผลิต
• ปัญหาคอขวดของห่วงโซ่อุปทาน รูปแบบการผลิตแบบทันเวลาพอดี (Just-in-time) ทำให้มีสต็อกสินค้าคงเหลือน้อย ส่งผลให้การขาดแคลนสินค้ารุนแรงขึ้น
• ความตึงเครียดทางภูมิรัฐศาสตร์ ข้อจำกัดทางการค้าระหว่างสหรัฐอเมริกาและจีนส่งผลกระทบต่อห่วงโซ่อุปทานของเซมิคอนดักเตอร์

ผลกระทบต่ออุตสาหกรรม

ปัญหาการขาดแคลนส่งผลกระทบต่อหลายภาคส่วน อาทิ 

• ยานยนต์ ผู้ผลิตรถยนต์ต้องเผชิญกับความล่าช้าในการผลิต ส่งผลให้สูญเสียรายได้หลายพันล้านดอลลาร์ 
• อุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์สำหรับผู้บริโภค ผู้ผลิตสมาร์ทโฟนและแล็ปท็อปประสบปัญหาความล่าช้าในการจัดส่ง
• การใช้งานในภาคอุตสาหกรรม โรงงานที่พึ่งพาระบบอัตโนมัติประสบปัญหาการขาดแคลน

กลยุทธ์ในการบรรเทาปัญหาการขาดแคลนชิป

การส่งเสริมการผลิตเซมิคอนดักเตอร์

การขยายโรงงานผลิตเป็นสิ่งสำคัญยิ่ง พระราชบัญญัติ CHIPS ของสหรัฐอเมริกา (U.S. CHIPS Act ) จัดสรรงบประมาณกว่า 52,000 ล้านดอลลาร์สหรัฐ สำหรับการผลิตเซมิคอนดักเตอร์ภายในประเทศ ในทำนองเดียวกัน พระราชบัญญัติ Chips ของสหภาพยุโรป (EU Chips Act) มีเป้าหมายที่จะเพิ่มส่วนแบ่งตลาดเซมิคอนดักเตอร์ทั่วโลกของยุโรปเป็นสองเท่าภายในปี 2030

การกระจายห่วงโซ่อุปทาน

การพึ่งพาโรงงานผลิตหลักในไต้หวัน (TSMC) และเกาหลีใต้ (Samsung) ส่งผลให้เกิดความเสี่ยงสูงเมื่อเกิดการหยุดชะงัก โดยบริษัทต่างๆ กำลังเร่งกระจายฐานการผลิตไปยังอินเดีย เวียดนาม และสหรัฐอเมริกา เพื่อลดการกระจุกตัวของความเสี่ยงในภูมิภาคใดภูมิภาคหนึ่ง

นโยบายและแรงจูงใจของรัฐบาล

การสนับสนุนจากภาครัฐมีบทบาทสำคัญในการขับเคลื่อนอุตสาหกรรม ผ่านมาตรการต่างๆ เช่น แรงจูงใจทางภาษี,เงินทุนสนับสนุนการวิจัยและพัฒนา (R&D), ความร่วมมือระหว่างภาครัฐและเอกชน

ความสำคัญที่เพิ่มขึ้นของความยืดหยุ่นทางไซเบอร์

ความยืดหยุ่นทางไซเบอร์ 

ความยืดหยุ่นหรือปรับตัวทางไซเบอร์ หมายถึง ความสามารถขององค์กรในการคาดการณ์ ต้านทาน และฟื้นตัวจากการโจมตีทางไซเบอร์ ในขณะที่ยังคงดำเนินงานต่อไป

ภัยคุกคามทางไซเบอร์ที่เพิ่มขึ้น

• การโจมตีด้วยแรนซัมแวร์ เพิ่มขึ้น 150% ในปี 2565 (จาก CyberSecurity Ventures)
• การโจมตีซัพพลายเชน การละเมิดระบบ SolarWinds และ Kaseya ชี้ให้เห็นถึงความเสี่ยงจากบุคคลที่สาม
• ภัยคุกคามโครงสร้างพื้นฐานที่สำคัญ โครงข่ายพลังงานและระบบสาธารณสุขเป็นเป้าหมายหลัก

การเสริมสร้างความยืดหยุ่นทางไซเบอร์

การนำกรอบการทำงานด้านความปลอดภัยที่แข็งแกร่งมาใช้

• สถาปัตยกรรม Zero Trust  รับรองการควบคุมการเข้าถึงที่เข้มงวด
• การตรวจจับภัยคุกคามที่ขับเคลื่อนด้วย AI เพิ่มประสิทธิภาพการตรวจสอบแบบเรียลไทม์

เสริมสร้างความร่วมมือระหว่างภาครัฐและเอกชน

การแบ่งปันข้อมูลระหว่างรัฐบาลและองค์กรธุรกิจสามารถปรับปรุงข้อมูลข่าวกรองด้านภัยคุกคามได้

การลงทุนในการพัฒนาบุคลากรด้านความปลอดภัยทางไซเบอร์

ช่องว่างบุคลากรด้านความปลอดภัยทางไซเบอร์ทั่วโลกมีมากกว่า 3.4 ล้านคน หรือโปรแกรมการฝึกอบรมและการรับรองคุณภาพสามารถช่วยลดช่องว่างนี้ได้

จุดตัดระหว่างการขาดแคลนชิปและความปลอดภัยทางไซเบอร์

ช่องโหว่ของห่วงโซ่อุปทาน

ชิปปลอมและฮาร์ดแวร์ที่ถูกบุกรุกโจมตีก่อให้เกิดความเสี่ยงด้านความปลอดภัย

การรักษาความปลอดภัยการผลิตเซมิคอนดักเตอร์

• ความปลอดภัยบนฮาร์ดแวร์ การผสานรวมความปลอดภัยในระดับซิลิกอน เช่น Intel SGX เป็นต้น
• บล็อกเชนเพื่อความโปร่งใสของห่วงโซ่อุปทาน รับรองความถูกต้องของส่วนที่เกี่ยวข้องต่างๆ

แนวโน้มและข้อเสนอแนะในอนาคต

• เพิ่มการลงทุนในการผลิตชิปภายในประเทศ
• นำกฎระเบียบด้านความปลอดภัยทางไซเบอร์ที่เข้มงวดขึ้นมาใช้กับอุตสาหกรรมสำคัญ
• ส่งเสริมความร่วมมือระหว่างประเทศด้านความมั่นคงปลอดภัยของห่วงโซ่อุปทาน

สรุป

ปัญหาการขาดแคลนเซมิคอนดักเตอร์และภัยคุกคามทางไซเบอร์เป็นความท้าทายที่เชื่อมโยงกันและต้องการแนวทางแก้ไขที่ประสานกัน การเสริมสร้างความแข็งแกร่งให้กับห่วงโซ่อุปทาน การลงทุนในความมั่นคงปลอดภัยทางไซเบอร์ และการส่งเสริมความร่วมมือระดับโลก จะช่วยให้ภาคอุตสาหกรรมสามารถสร้างอนาคตทางดิจิทัลที่ยืดหยุ่นและปรับตัวได้มากยิ่งขึ้นได้